2019 YILI DÜNYA TÜBERKÜLOZ RAPORU AÇIKLANDI

2019 YILI DÜNYA TÜBERKÜLOZ RAPORU AÇIKLANDI

 

Tüberküloz (TB) salgınında durum

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2019 “Dünya Tüberküloz Raporu” açıklandı. Dünya Sağlık Örgütü Tüberküloz Birimi tarafından açıklana rapora göre Global olarak 2018 yılında 10 milyon(9.0-11.1 milyon) insan tüberküloz hastalığına yakalanmıştır. Toplam olarak yaklaşık olarak 1.450.000 insan tüberküloz hastası iken ölmüştür. Bu hastaların 251.000’i aynı zamanda HIV/AIDS hastası idi.

Bu hastaların % 57’ si erkek, % 32’ si kadın ve % 11’i 15 yaş altı çocuktur. Tüm vakaların               % 8,6’sı HIV pozitiftir. Dünyada’ da ki hastaların % 44’ü Güneydoğu Asya ,% 24’ü Afrika , %18’i Batı Pasifik, % Doğu Akdeniz, % 3 Amerika, % 3 Avrupa bölgesindedir. Dünya’daki tüm tüberküloz hastalarını üçte ikisi 8 ülkede bulunmaktadır; Hindistan % 27, Çin; % 9, Endonezya %8, Filipinler % 8, Pakistan % 6, Nijerya % 4, Bangladeş %4 ve Güney Afrika      % 3.

 

 

 

2018 yılında Dünya’ da 500 bin civarında yeni Rifampisin veya Çok İlaca Dirençli TB (ÇİD-TB) ortaya çıkmıştır. Bunların büyük çoğunluğu Hindistan, Çin ve Rusya Federasyonundadır. Dünya çapında yeni olguların %% 3.4’ü,önceden tedavi görmüş olguların ise % 18’i ÇİD-TB veya Rifampisin dirençli TB’dir.

“Tüberküloza Son” (The End TB ) Stratejisinin hedeflerine doğru ilerleme

Global olarak 2000-2018 yılları arasında ortalama tüberküloz sıklığındaki azalış oranı yılda  % 1.6’dir. Bu oran 2017-2018 arasında % 2.0’dır.2015-2018 yılları arasında toplam azalma sadece % 6.8’dir, halbuki stratejik hedefte bu 2015-2020 arası için % 20 olarak öngörülmüştü.

Tanı ve Tedavi

Son yıllardaki bazı ilerlemelere rağmen beklenen hasta sayısı 10.0 milyon (9.0-11.1 milyon) ile teşhis konulan yeni hasta sayısı 7.0 milyon arasında büyük bir fark vardır. Bu fark hem teşhis azlığından hem de teşhis edilenlerin kayıt altına alınamamasından kaynaklanmaktadır.

En son belirlenen rakamlara bakarsak 2017 yılında tedaviye alınmış yeni hastalarının tedavi başarısı % 85 olarak görünmektedir.2016 yılında % 81 olan bu orandaki artışın ana sebebi Hindistan’da sağlanan iyileşmelerdir.

Dirençli TB tanı ve tedavisi

Global olarak bakteriyolojik olarak tanı konulan hastaların ancak % 51’ i Rifampisin direnci için tetkik edilebilmiştir. Bazı ilerlemeler görülmesine rağmen yaklaşık yarım milyon olarak tahmin edilen Rifampisin veya ÇİD-TB olgusunun ancak üçte biri dirençli tüberküloz tedavisine alınabilmiştir.

Dirençli TB olgularında global tedavi başarı oranı % 56’dir.

Tüberkülozdan koruma hizmetleri

2018 yılında global olarak 1.8 milyon HIV (+) kişiye TB koruma tedavisi yapılmıştır.2018-2022 hedefi olan 6 milyon rakamına ulaşılabilir görünmektedir. Dünya çapında HIV(+) lerde TB koruyucu tedavi alma oranı % 49 olarak hesaplanmıştır.

Ev içi TB hasta temaslısı olup mutlaka korucu tedavisi alması gereken yaklaşık 1.3 milyon 5 yaş altı çocuktan sadece % 27’ sine tedavi verilebilmiştir.

2018 yılında 153 ülke çocuklarda standart BCG aşısı uygulamaktadır. 113 ülkede raporlanan aşılama oranı % 90 veya üzerindedir.

Koruma, tanı ve tedavi için gereken finans

Global olarak TB olgularının % 97’ sinin bulunduğu 119 orta ve az gelişmiş ülkede, Global plana göre 10.1 milyar dolar gerekli iken bu ülkelerde sağlana para  3.3 milyon eksiği ile ancak 6.8 milyar dolar olabilmiştir. Bu rakam Birleşmiş Milletler raporuna göre 2022 den itibaren her yıl gerekli olan 13 milyar doların ancak yarısıdır.

BRICS ülkeleri dışında yüksek TB yüklü 25 orta ve az gelirli ülkede gerekli finansın % 38’i uluslararası kaynaklara bağımlıdır, bu oran düşük gelirli ülkelerde % 49’a varmaktadır.

Genel sağlık sigortası, çok sektörlü yaklaşım ve sosyal belirleyiciler

Sağlık sigorta kapsama oranı global olarak 200 yılında % 46 iken 2017 yılında % 66’ya çıkmıştır. Bu oran TB yükü fazla olan 30 ülkede % 40-60 arasında değişmektedir.

2015 yılında Dünya nüfusunun % 12.7 si olan 930 milyon kişi sağlık nedeni ile ev gelirlerinin % 10 veya daha fazlasını harcamak zorunda kalmak olarak tanımlanan “katostrofik harcama” yapmak zorunda kalmışlardır.

2018 de ortaya çıkan 10.0 milyon TB hastasının 2.3 milyonu beslenme azlığına, 0.9 milyonu tütün kullanımına, 0.8 milyonu HIV enfeksiyonuna ve 0.4 milyonu şeker hastalığına bağlanmıştır.

TB araştırma ve geliştirme çalışmaları

Yoğun araştırma ve geliştirme faaliyetleri olmadan “Tüberküloza Son” stratejisine göre belirlenen 2030 hedeflerine ulaşmak mümkün görünmektedir.

Araştırma çalışmalarında öncelik enfeksiyon riskini azaltacak yeni aşı ve halen TB sessiz enfeksiyonuna yakalanmış olan 1.7 milyar kişinin hastalanma riskini azaltacakyeni aşı ve ilaçlar üzerine yoğunlaşmıştır. Diğer çalışama alanı ise tanının hızlandırılması, tedavinin basitleştirilmesi ve kısaltılmasına yöneliktir.

2019 Ağustos ayı itibarıyla halen 23 ilaç, çeşitli tedavi rejimleri ve 14 yeni aşı klinik araştırmalar safhasındadır. Son olarak M72/AS01E aşısı tüberküloza karşı sessiz TB enfeksiyonu olan kişilerde Phase II b çalışmalarda koruyucu bulunmuştur. Bu bulgular Phase III çalışmalarda doğrulanırsa bu aşı tüberküloz mücadelesi için yeni bir adım olacaktır.

Birleşmiş Milletler TB toplantısı raporuna göre her yıl en azından 2 milyar dolar gerekli iken halen TB araştırmalarına ancak 0.7 milyon dolar harcanabilmektedir.