• Kasımpaşa, Çatma Mescit Mahallesi, Tepebaşı Cd. No: 1 Kat: 1, 34430 Beyoğlu/İstanbul
  • 0 212 251 66 04
  • MAİL FORMU

TÜBERKÜLOZ VE COVİD-19

  1. Anasayfa
  2. TÜBERKÜLOZ VE COVİD-19

TÜBERKÜLOZ VE COVİD-19

TÜBERKÜLOZ VE COVİD-19

STOP-TB | Strategic Initiative |

http://www.stoptb.org/covid19.asp

TÜBERKÜLOZ VE COVİD-19

TB and COVID-19

Tüberküloz ve COVID-19: Ne yapmalı?

Tüberküloz (TB), her gün 4000'den fazla hayatın sonlanmasına neden olabilen, bulaşıcı hastalıklar arasında dünyanın en büyük katilidir. Eşi görülmemiş koronavirüs pandemisi, önceden mevcut sağlık problemlerine sahip insanları ciddi şekilde etkiler. TB'si olan kişiler, önceden mevcut akciğer hasarı nedeniyle yeni koronavirüs de dahil olmak üzere diğer enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır. COVID-19'dan kaynaklanan komplikasyon gelişme riski daha yüksektir.

İnteraktif dünya haritasına baktığımızda, ülkelerin tüberkülozdan ve COVID-19 hastalığından günlük ortalama olarak kaç kişinin hastalandığını ve kaç kişinin öldüğünü mevcut güncel verilerle görmekteyiz.

Türkiye için bu sayıların son durumlarına bakacak olursak; Türkiye’de yılda 13 bin kişi tüberküloz geçirmekte ve bunlardan 420’si ölmektedir (2018 istatistiği). Günlük ortalaması ise 36 hasta ve 1 ölümdür. COVID-19 rakamları ise; toplam 137.115 kesin tanılı hasta ve bunlardan 3.739 ölümdür. Bu rakamların günlük ortalaması 2.324 hasta ve 63 ölüm olarak hesaplanmaktadır. Yine tablolardan anlaşıldığı üzere Türkiye tüberküloz hastası ve ölümlerde günlük ortalamalarda ilk 20 ülke arasına girmezken, COVID-19 hastalığında hasta sayısında üçüncü, ölümlerde ise onbirinci sırada görülmektedir.

COVID-19 pandemisi dünyanın neredeyse her köşesine yayıldığından,TB'yi Durdur Ortaklığı (StopTB Partnership), bu virüsün dünyanın önde gelen bulaşıcı katil hastalığı olan tüberküloz üzerindeki küresel etkisini gösteren en son modelleme çalışmasının sonuçlarını yayınladı. Bu yeni çalışma, StopTB Partnership tarafından Imperial College, Avenir Health ve Johns Hopkins Üniversitesi ile işbirliği içinde hazırlandı ve USAID tarafından desteklendi.

TB olan kişilerin COVID-19 riskini azaltmak için alınması gereken önlemler:

  • “Ters karantina” ile sosyal mesafe: Evde kalın ve insanlarla mümkün olduğunca temastan kaçının.
  • Ellerinizi sık sık sabun ve su ile yıkayın.
  • Yüz, burun ve gözlere yıkanmamış ellerle dokunmayın.
  • Hasta olanlarla yakın temastan kaçının.
  • TB tedavinize kesinlikle uyun, aksatmayın.
  • Hastane ziyaretlerinden mümkün olduğunca kaçının ve doktor / hemşire / sağlık kuruluşunuzla telefonla iletişim halinde olun.
  • Maskelerinizi mutlaka kullanın ve hijyeni korumaya daha fazla özen gösterin; ellerin ve kullanılan yüzeylerin dezenfeksiyonu, kullanılmış eşya ve diğer dokuların uygun şekilde atılması v.b. gibi.

TB Programları şunları yapmalıdır:

  • TB’den etkilenen kişilerle ve sanal iletişim araçlarını kullanan tüm paydaşlarla doğru iletişimi sağlayın.
  • TB tedavisi gören kişilerin evlerinde, kullandıkları TB ilaçlarının birkaç aylık mevcutlarını bulundurun.
  • Yerel şartlara göre uygun dijital uyum / destek araçlarını kullanılmasını sağlayın.
  • TB'li kişilerin gerekli psiko-sosyal, beslenme, ekonomik destek almasını sağlayın.
  • TB bakım sağlayıcılarının iyi bilgilendirildiğinden emin olun ve gerekli kişisel koruma ekipmanlarını kullanın.
  • Enjeksiyonu olmayan ilaca dirençli TB tedavisine geçin. Yan etkilerin uzaktan izlenmesi ve hastane ziyaretlerinin en aza indirilmesi için gerekli sistemlerin mevcut olduğundan emin olun.
  • Karantina durumlarında erken tedarikle yerel dağıtım ve nakliyeyi dikkatli bir şekilde planlayarak kesintisiz TB ilaç tedarikini sürdürün.

Özel ve korunmasız nüfus gruplarını desteklemek için ulusal ve ulus-altı hükümetler:

Bazı popülasyonların; nerede yaşadıkları, nerede çalıştıkları veya sağlık hizmetlerine erişimde engeller yaşamasına neden olan diğer sosyoekonomik faktörler nedeniyle TB riski daha fazladır. COVID-19 salgınının acil niteliğine rağmen, sağlık yaklaşımlarının yanı sıra sosyal politikalar da hakları ve cinsiyet eşitliğini göz önünde bulundurmalıdır.

  • Tüm insanların, özellikle de en savunmasız olanların TB ve COVID-19 hizmetlerine erişmesine ve geride hiçbir grubun kalmamasına dikkat edilmelidir.
  • Bu, iyi akıl sağlığını korumak ve damgalama ve ayrımcılığa karşı hareket etmek için sosyal, yasal ve ekonomik korumalara kadar uzanmalıdır.

Sağlık çalışanları için özel dikkat gereklidir. TB ve COVID-19'un ön cephesinde görev almaktadırlar. İşlerini güvenli ve etkili bir şekilde üstlenebilmeleri için korunmalı ve desteklenmelidir.

Not: Yukarıdaki noktalar, daha önce benzeri görülmemiş bir durumla karşı karşıya olduğumuzu fark ederek TB ve TB programlarından etkilenen kişilere anında yardım sağlamak için derlenmiştir. Bu kapsamlı değildir ve daha fazla kanıt ve deneyim toplandıkça değişebilir ve gelişebilir.

 

 

Modelleme Çalışmasının 5 Mayıs 2020 tarihindeki Basın Brifingi:

COVID-19 pandemisinin tüberküloz mücadelesine yıkıcı etkisi – TB’deki elde edilenlerin ve sağlanan gelişmenin en az 5 yılının kaybı ve ek olarak fazladan 6 milyon TB hastası.

  • Tüberküloz (TB)diğer bulaşıcı hastalıklardan daha fazla kişiyi öldürmektedir ve bu her yıl 1.5 milyon insandır.  TB'ye bağlı insidans ve ölümler, yüksek yük altındaki ülkelerin TB'lu insanları erken bulma ve uygun tedaviyi sağlama konusundaki yoğun faaliyetlerinin bir sonucu olarak son birkaç yıldır giderek azalmaktadır.
  • Stop TB Partnership tarafından Imperial College, Avenir Health, Johns Hopkins Üniversitesi ve USAID ile işbirliği içinde yürütülen yeni bir modelleme çalışmasının özet sonuçları göstermektedir ki:
  • Sıkı COVID-19 yanıtları sadece aylar sürebilirken, yüksek TB yükü olan ülke ve ortamlarda, çoğunlukla TB tanı ve tedavisi üzerindeki etkileri sayesinde kalıcı bir etkisi olacaktır.
  • Küresel olarak, 3 aylık bir karantina ve uzun süreli 10 aylık bir restorasyon süreci, 2020 ve 2025 arasında ek 6,3 milyon TB vakasına ve bu süre zarfında fazladan 1,4 milyon TB ölümüne neden olabilir.
  • Bu sonuçlarla  2021'deki küresel TB insidansı ve ölümleri, sırasıyla 2013 ve 2016 arasında en son görülen seviyelere yükselecektir. Bu da COVID-19 salgını nedeniyle TB ile mücadelede en az 5 ila 8 yıllık bir gerileme anlamına gelir.
  • Uzun vadeli sonuçlar, kısa vadeli iyileşme hızından güçlü bir şekilde etkilenebilir.
  • Normal TB hizmetlerine dönmek için geçen zamanda her ay Hindistan'da 2020-2025 yılları arasında ilave 40.685 ölüm gerçekleşir; Kenya'da ek 1.157 ölüm; ve Ukrayna'da bu dönemde 137 ölüm daha gerçekleşir.TB'de artan çabalar ve yatırımlarla son yıllarda elde edilen kazanımları geri kazanmak amacıyla, TB'li olup saptanmamış kişilerin biriken havuzunu azaltmak için ek önlemlere ve kaynaklara sahip olmak önemlidir. Bu tür önlemler, dijital teknolojiyi ve diğer araçları kullanarak TB'yi düşündüren semptomları tanımanın ve bunlara yanıt vermenin önemi konusunda farkındalığı sürdürmek için yoğun toplum katılımı ve iletişim izlemenin yanı sıra hızlandırılmış aktif vaka bulmayı içerebilir. TB olan her bir kişi için kesintisiz kalite güvence tedavisi ve bakımına erişimin sağlanması esastır. Hasta bildirimleri, bu tür ek çabaların ilerlemesini izlemek için yararlı bir yaklaşım sağlayacaktır.
  • Bu çalışma, her ek karantina ve iyileşme ayında TB cevabı üzerindeki etkisini sunan ilk çalışmadır.
  • Modelleme, TB Durdurma Ortaklığı tarafından yüksek TB yükü olan ülkelerde TB hizmetlerinde COVID-19 ile ilgili kesintiler, Hindistan'dan gerçek zamanlı kamuya açık TB bildirim verileri ve uzman görüşü ile ilgili hızlı bir değerlendirmeden alınan varsayımlardan kaynaklanmıştır. Hindistan, tüberküloz teşhis ve tedavisinde ve verilere dayalı düzeltici faaliyetlerde değişikliklerin hızlı ve objektif olarak değerlendirilmesini sağlayan, kamusal alanda TB bildirim verilerinin olduğu tek ülkedir.
  • 2018 BM Genel Kurulunda (United Nations General Assembly-UNGA), Devlet Başkanları ve hükümetler BM Yüksek Düzeyli Toplantısı sırasında, 2030 yılına kadar hastalığın sona erdirilmesi ve hastalığın sona erdirilmesi için Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmak amacıyla TB yanıtını önemli ölçüde artırmaya karar verdiler. COVID-19 salgınında, TB vaka tespiti önemli ölçüde düştüğü, tedavinin ertelendiği veya tedaviye ara verilmesi ve ilaca dirençli tüberkülozlu kişilerin potansiyel artış riski arttıkça bu, UNGA hedeflerine ulaşmak için önemli bir engeldir.
  • COVID-19 pandemisinin TB üzerindeki etkisini en aza indirmekve UNGA hedeflerine ulaşma çabalarına devam etmek için, yüksek yük altındaki ülkelerin şunları yapması gerekir:
  • Karantina döneminde TB teşhis, tedavi ve önleme hizmetlerinin sürekliliği için acil önlemler almak.
  • Karantinadan kurtulduktan sonra TB'yi aktif olarak teşhis etmek, izlemek, tedavi etmek ve önlemek için geniş kapsamlı tarama çalışmalarını yapmak.
  • Bu COVID-19 salgını sırasında, TB'yi Durdur Ortaklığı, tüm yüksek TB yükü olan ülkelerin liderlerini, TB hizmetlerinin sürekliliğini sağlamak için insan ve finansal kaynakların güvenliğini sağlamaya ve insanların tanı, tedavi ve TB’nin önlenmesi için hizmetlere erişimde karşılaştığı engelleri çözmeye çağırmaktadır.
  • Bu modelleme çalışmasına dahil olan üç ülkenin tamamı ve diğer yüksek TB yükü olan ülkeler COVID-19 salgınının TB Programları üzerindeki etkisini sınırlamak için önlemler almaktadır.
  • Bunun benzeri görülmemiş bir durum ve keşfedilmemiş bir bölge olduğunu kabul eden TB Durdurma Ortaklığı; Küresel İlaç Kaynakları, TB REACH, Topluluk Hakları ve Cinsiyet ve Accelerator for impact ( a4i) platformları aracılığıyla ulusal TB Programlarına ve ortaklarına desteğini sürdürüyor. Ayrıca, TB ve COVID-19 kaynaklarına erişim sağlamak için TB Durdurma Ortaklığı, özel bir TB ve COVID-19 web sayfası aracılığıyla ülkelerden ve ortaklardan gelen eylemleri, deneyimleri ve önerileri paylaşmaktadır. Stop TB Partnership yakın zamanda ülkelerdeki TB ve COVID-19 durumlarıyla etkileşimli haritalar yayınladı.

http://www.stoptb.org/covid19.asp

Eki:  THE POTENTIAL IMPACT OF THE COVID-19 RESPONSE ON TUBERCULOSIS IN HIGH-BURDEN COUNTRIES: A MODELLING ANALYSIS

 

Hazırlayan: Dr. Süha ÖZKAN


11 Mayıs 2020 Pazartesi